Het is alweer 3 weken geleden dat mijn pootjes over de Maashorst dwaalden. Op jacht naar paddenstoelen én een leeg hoofd. Beide is gelukt overigens. De paddenstoel die mij wel vaak intrigeert is de vliegenzwam. En bijna altijd met de associatie 'op een grote paddenstoel'. Dit keer kwam ik er veel, heel veel tegen.

Vliegenzwam

De vliegenzwam (amanita muscaria) is door zijn (donker) rode hoed met witte stippen een opvallende paddenstoel. Het eten ervan kan leiden tot vergiftigingsverschijnselen, maar de ernst hiervan valt meestal mee.

Voorkomen

De vliegenzwam komt voor in bossen en lanen met voornamelijk loofbomen: berk, tamme kastanje, eik, beuk en soms ook wel met den en spar. De boom en zwam kunnen niet zonder elkaar. De ondergrondse schimmeldraden groeien namelijk om de haarvaten van de wortels, ectomycorrhiza genoemd.

Kenmerken

Je herkent de vliegenzwam – meestal – aan de (donker) rode hoed met witte stippen. De witte stippen zijn restanten van het omhulsel, velum universale, van de paddenstoel voordat hij uit de grond omhoog kwam. Met regenachtig weer spoelen deze stippen ook weer snel van de hoed. De kleur van de hoed is niet altijd rood maar kan variëren in rood-, oranje- en geeltinten.

De hoed wordt 5–15 cm breed. Het vlees, de plaatjes en de sporen zijn wit. De sporen zijn elliptisch van vorm. Op de witte steel zit meestal een duidelijke ring en aan de onderkant een (vlokkige) beurs. Vliegenzwammen kunnen voorkomen vanaf juli tot en met de late herfst, met een hoogtepunt rond eind augustus.

Toxiciteit

De vliegenzwam is een giftige paddenstoel maar minder giftig dan de meeste mensen denken. Wanneer je een vliegenzwam op de juiste manier bereidt c.q. droogt, verdwijnt de giftige stof muscarine. De andere stoffen in de vliegenzwam die bedwelmende en hallucinogene effecten hebben, zijn muscimol, muscazone en iboteenzuur. Hierdoor wordt de vliegenzwam bij sommige volkeren gebruikt in rituelen.

In Nederland valt de vliegenzwam onder de werking van de Opiumwet.

Bron tekst: www.wikipedia.org